Informacje ogólne

Co to jest badanie dobiegu?

Badanie dobiegu jest pomiarem pozwalającym na precyzyjne określenie czasu zatrzymania ruchu niebezpiecznego maszyny, który został zabezpieczony przez elementy układu bezpieczeństwa. Elementy te nie stanowią fizycznego odgrodzenia użytkownika od elementu niebezpiecznego, a jedynie wysyłają informację o wtargnięciu do strefy niebezpiecznej.

Jakie elementy wymagają zastosowania pomiaru dobiegu?

Elementami dla których powinno być wykonane badanie dobiegu są:

1. Kurtyna i bariera bezpieczeństwa

Kurtyny są elementami bezpieczeństwa najczęściej spotykanymi w przemyśle. Dzięki funkcji pozwalającej na łatwy dostęp operatora do strefy roboczej maszyny ich stosowanie jest powszechne w każdej gałęzi przemysłu. Należy zdawać sobie sprawę, że oprócz dobrania odpowiedniej rozdzielczości kurtyny do zastosowanej klasy (PL) bezpieczeństwa maszyny oraz poprawnego jej połączenia w układzie automatyki, bardzo ważnym zagadnieniem jest określenie i sprawdzenie odległości kurtyny od elementu niebezpiecznego w celu zapewnienia bezpiecznego zatrzymania maszyny. Do podstawowych kroków, jakie w tym zakresie należy wykonać należą:

• wyliczenie czasów zatrzymania na podstawie parametrów łańcucha bezpieczeństwa (kurtyna + przekaźnik + styczniki + elementy wykonawcze), 
• przeprowadzenie badania dobiegu na fizycznie zamontowanej kurtynie, które da nam wystarczającą pewność poprawności montażu aby potwierdzić zasadność znaku CE nadanego na maszynę. 

2. Start oburęczny

Kaseta startu oburęcznego jest elementem pozwalającym na gwarancję zajętości rąk operatora podczas wykonywanego cyklu maszyny. Oprócz konstrukcji samej kasety, która powinna być wykonana w sposób uniemożliwiający uruchomienie maszyny w sposób inny niż przyciśnięcie dłońmi obu przycisków jednocześnie, bardzo istotnym zagadnieniem jest umieszczenie samej kasety w stosunku do punktu niebezpiecznego maszyny. Tak jak w przypadku kurtyny pierwszym krokiem są obliczenia projektowe łańcucha bezpieczeństwa, natomiast końcowym potwierdzeniem poprawności montażu powinny być przeprowadzone badania dobiegu.

3. Krańcówka osłony

W przemyśle spotykamy dwa rodzaje krańcówek osłon:

1. Krańcówki ryglowane - stanowią zabezpieczenie fizycznego dostępu do maszyny podczas cyklu,

2. Krańcówki nieryglowane - posiadają funkcję jedynie informacyjną. Ich zastosowanie wiąże się z procedurą podobną jak w przypadku kurtyn, czyli wyliczenia bezpieczeństwa odległości osłony od strefy niebezpiecznej, a później potwierdzenie obliczeń wykonanymi badaniami dobiegu skonstruowanego układu.

4. Skaner bezpieczeństwa

Zagadnienie skanera bezpieczeństwa jest podobne do kurtyny bezpieczeństwa. Z uwagi na funkcję – skaner bezpieczeństwa podlega obliczeniom i pomiarom podobnie jak kurtyna bezpieczeństwa o odpowiadającej rozdzielczości, umieszczona poziomo w stosunku do ruchu wtargnięcia w strefę niebezpieczną.

5. Maty naciskowe

Maty naciskowe to urządzenia bezpieczeństwa, czułe na nacisk, które sygnalizują obecność człowieka w niebezpiecznej strefie pracy maszyny. Dzięki wyposażeniu w czujniki dają sygnał w momencie, kiedy nastąpi nacisk na powierzchnie roboczą. Taki sygnał odbierany jest przez moduł bezpieczeństwa, co powoduje np. zatrzymanie maszyny i  dzięki temu możliwe jest uniknięcie sytuacji niebezpiecznej dla życia człowieka.

Dlaczego powinienem wykonać badanie dobiegu?

1. Jeżeli jesteś producentem maszyny, który jest zobligowany do wystawienia znaku CE na urządzenie, to badanie dobiegu jest fizycznym potwierdzeniem wyliczeń jakie zastosowałeś na etapie wykonania projektu układu bezpieczeństwa maszyny. W przypadku, gdy tych wyliczeń nie wykonywałeś, będzie wystarczającym potwierdzeniem poprawności fizycznego montażu elementów bezpieczeństwa (bezpiecznej odległości).

2. Jeżeli jesteś użytkownikiem końcowym maszyny, powinieneś zagwarantować swoim pracownikom pracę na urządzeniu bezpiecznym i skonstruowanym zgodne z aktualnie obowiązującymi dyrektywami europejskimi (posiadającym oznaczenie CE nadane przez producenta)
Jeżeli producent maszyny nie dostarczył Ci w dokumentacji pomiarów układu bezpieczeństwa dla elementów, które tego wymagają, to powinieneś w pierwszej kolejności poprosić go o wykonanie takowych badań, a w przypadku braku możliwości uzyskania odpowiednich dokumentów, powinieneś dla własnego bezpieczeństwa, zlecić wykonanie badania we własnym zakresie.

Jak często powinienem sprawdzać moje maszyny?

Jeżeli jesteś użytkownikiem maszyny, dla której została dokładnie określona w normie typu C częstotliwość wykonywania tych badań (np. wtryskarki) to powinieneś je wykonywać zgodnie z tymi zaleceniami.

W przypadku, gdy użytkujesz maszyny, które nie zostały wyszczególnione w normach na których opiera się dyrektywa maszynowa, wszystko zależy od twoich wewnętrznych procedur bezpieczeństwa. Niektórzy producenci kurtyn zalecają wykonywanie badania dobiegu co pół roku. Z naszego doświadczenia oraz analizy dostępnych norm wynika, iż wystarczającym czasookresem będzie częstotliwość 1 roku użytkowania maszyny.

Dlaczego badania powinienem wykonywać cyklicznie?  

Należy pamiętać, iż określony podczas pomiaru czas jest elementem wynikowym całego łańcucha bezpieczeństwa, w którego skład w większości przypadków wchodzą również elementy wykonawcze takie jak styczniki, elektrozawory itp. Jednym z istotnych parametrów tych elementów są ilości cykli łączeń, dla których komponenty pracują zgodnie z parametrami katalogowymi. W okolicach wartości katalogowych tych parametrów, czasy przełączania komponentów zaczynają się wydłużać. Z tego wynika, iż układ bezpieczeństwa który dał wynik poprawny badania w początkowej fazie „cyklu życia” maszyny nie koniecznie zachowa wszystkie parametry  po roku (dwóch) pracy ciągłej tego urządzenia. W takim wypadku badanie dobiegu wykaże nam pierwszą (może jeszcze nie zauważalną dla operatora) oznakę, że niektóre elementy wchodzące w skład łańcucha bezpieczeństwa wymagają natychmiastowej wymiany, mimo tego, iż ciągle pracują.

Jak wyglądają wyniki takiego pomiaru?

Po wykonaniu pomiaru dobiegu klient otrzymuje protokół pomiarowy, z dokładnym określeniem każdego punktu pomiarowego, zmierzoną odległością fizyczną pomiędzy elementem niebezpiecznym, a mierzonym komponentem bezpieczeństwa, oraz odległość wyliczoną na podstawie wykonanych pomiarów. W przypadku wyniku negatywnego, osoba wykonująca pomiary i analizę wyników postara się zaproponować rozwiązanie pozwalające na poprawienie parametrów bezpieczeństwa maszyny.

Przykładowy wynik pomiaru:

Czy stać mnie na takie badanie?

Na to pytanie należy sobie odpowiedzieć samemu po uzyskaniu oferty dla konkretnej maszyny. Proszę pamiętać, iż cenę generują ilości punktów pomiarowych a nie funkcja czy wielkość samej maszyny. W celu uzyskania miarodajnego wyniku, pomiary powtarza się dla każdego punku 10 razy.

Za punkt pomiarowy, należy uznać połączenie badany komponent ochronny + element niebezpieczny. Przykładowo maszyna posiadająca 2 siłowniki z ruchem niebezpiecznym zabezpieczone kurtyną bezpieczeństwa i startem oburęcznym będzie posiadała 4 punkty pomiarowe. W takim przypadku osoba wykonująca badanie będzie musiała wykonać 4 przezbrojenia układu pomiarowego oraz 40 pomiarów.

Jeżeli jesteś zainteresowany wyceną konkretnej maszyny prosimy o odwiedzenie zakładki „kontakt”.